Jouw leiderschap in de verschillende fases van het team
Together Everybody Achieves More. Een mooi acroniem voor samenwerking. Maar dat het lang niet altijd waar is zal geen verrassing zijn. Helaas is een team niet per definitie meer dan de som der delen. Sterker nog soms is het minder dan de som der delen.
Hoe het met jouw team is? Dat is afhankelijk van meerdere factoren. Belangrijk is de ontwikkelingsfase waarin het team zich bevindt. Al in 1965 beschreef B. Tuckman heel helder hoe die fasen van ontwikkeling eruit zien. In de eerste fase zijn nieuwe teams meer een groep van individuen dan een echt team. Zij moeten elkaar eerst leren kennen en hebben een afwachtende, vaak nieuwsgierige houding. Zij hebben behoefte aan een duidelijke richting en kijken veel naar de leider.
Na enige tijd is men gewend aan elkaar en aan het werk wat men samen hoort te doen. Er breekt een nieuwe fase aan waarin de individuele teamleden hun positie in de groep proberen in te nemen. Er ontstaat regelmatig een soort van machtsstrijd. Welke zienswijze wordt leidend en wie heeft het eigenlijk voor het zeggen? Dit wordt wel de moeilijkste fase genoemd waarin het vooral van belang is om conflicten of meningsverschillen de ruimte te geven. Het helpt niet als je die te snel de kop indrukt. Het helpt wel om af en toe wat afstand te nemen en met het team afspraken te maken over de wijze waarop men met disputen of een verhitte discussie wil omgaan of om samen op het proces van samenwerking te reflecteren.
Als je deze fase goed doorkomt beweegt het team zich langzamerhand naar een nieuw stadium, de derde fase. De leden komen nader tot elkaar. Er ontstaat helderheid over afspraken, regels, taakverdeling en manier van werken. Kritiek wordt niet zo snel meer persoonlijk opgevat maar gezien als een mogelijke verbetering van werkzaamheden. Jouw rol wordt een andere. Je stuurt steeds meer op het proces van samenwerking en laat het team steeds meer zelfstandig werken.
Als alles helder is en het team nog beter gaat presteren en is men in de volgende fase aanbeland. Eigenlijk is er nu pas sprake van een echt team waarvoor geldt dat men elkaar kan aanvullen en men samen gericht is op een gemeenschappelijk doel. Er is een grote mate van zelfstandigheid en de leider is vooral een procesbegeleider.
Hoe is met jouw team is, is dus onder andere afhankelijk van de fase van ontwikkeling. Veel gaat mis tijdens het doorlopen van deze fases:
- Sommige teams besteden in de eerste fase niet voldoende aandacht aan een grondige kennismaking en het bouwen aan vertrouwen. Of er is te weinig helderheid over de richting en het doel. Dat heeft enorm veel impact op de verdere ontwikkeling van het team.
- Ook kan het zijn dat er spanning in de onderlinge samenwerking is ontstaan omdat men niet goed weet hoe met meningsverschillen of de machtsstrijd om te gaan.
- Soms ontstaat er veel wrijving maar blijft die onder tafel. Het lijkt goed te gaan maar in de onderstroom is spanning die het welzijn én de prestaties in het team negatief beïnvloeden.
- Of de diversiteit in het team is heel groot. Op zich is dat goed maar mensen lijken elkaar niet te kunnen vinden. Laat staan dat alle kwaliteiten optimaal worden benut.
- Of er lijkt veel weerstand in het team te zijn juist in een periode van veranderingen. Hierdoor komt er weinig echt van de grond.
Als jij één van deze punten herkent is het tijd voor extra aandacht voor jouw team zodat het ook een droomteam kan worden.
Het droomteam
In een goed samenwerkend team vertrouwen de leden elkaar. Zij stellen zich kwetsbaar op en zijn open over zaken waar zij minder goed in zijn. Onderlinge bemoeienis met elkaars werk is welkom. De onderliggen overleggen zijn levendig. Er wordt openlijk gesproken over een ieders ideeën, ook als deze afwijken van elkaar. Alle meningen worden gehoord alvorens te besluiten. En dan is iedereen ook gecommitteerd aan de gekozen richting of oplossing. Ook als iemand het er aanvankelijk niet mee eens was. Iedereen neemt verantwoordelijkheid voor de eigen taken of resultaten en men spreekt elkaar aan op het nakomen van afspraken en op gedrag. De standaarden zijn hoog. De focus is op het gezamenlijk belang. Uiteraard zijn er ook individuele belangen. Maar die staan niet voorop. Men weet wat het teamdoel is en dat staat ten alle tijde voorop.
Dat klinkt vast als een mooi team. En wellicht heb je zelf ook er ooit in zo’n droomteam gewerkt. Als dat nu niet zo is kan ik je helpen om stappen te zetten op weg naar een goed presterend team.
Als startpunt werk ik graag met de teamtest van P. Lencioni die in de 5 frustraties van teamwork zo mooi beschrijft waar en hoe het allemaal mis kan gaan. Of omgekeerd wat de vijf succesfactoren zijn van sterke teams.
Wil je eens even sparren over jouw team?
Neem dan vrijblijvend contact met me op.
Jan over Work Art
“Ik heb het genoegen dat ik regelmatig met Ingrid mag samenwerken. Ingrid zet ik vaak in als (team) coach, trainer of procesbegeleider. Wat mij opvalt is haar grote analytisch vermogen. Ze heeft heel snel door hoe de hazen lopen en hoe het systeem in elkaar zit. Ze is zeer toegankelijk, kundig , maakt makkelijk contact en valt goed bij alle klanten. Daarnaast heeft ze humor wat voor mij erg belangrijk is in onze samenwerking. Klanten merken dat Ingrid een zeer brede ervaring heeft. Ingrid sluit altijd goed aan bij de wensen van mijn/haar klanten en is ook zeer betrokken bij de trajecten. Ik ben altijd blij als Ingrid tijd heeft om een vraag van mij op te pakken. In de analysefase omdat ze snel doorheeft waarover het gaat en bij de evaluaties omdat ik altijd tevreden klanten heb. ”
Jan Verburgt
Consultant Learning & Development bij Boertien Vergouwen Overduin