“Er heerst hier een echte eilandcultuur en een wij-zij-denken. Iedereen zit op zijn eigen eilandje en we zoeken elkaar veel te weinig op. We realiseren ons onvoldoende dat er samenhang is tussen onze werkzaamheden en dat zouden moeten afstemmen. Of we weten het wel, maar doen het niet. Het voelt soms echt als wij en zij. Hoe doorbreken we de eilandcultuur?”
Speelt zo’n eilandjescultuur ook in jouw organisatie? Of hoor je dat jouw teamleden af en toe verzuchten over collega’s van een andere afdeling?
Door met elkaar op reis te gaan kun je leren over de verschillen en bruggen slaan tussen de eilanden.
Eilandhoppen in je team of organisatie
Persoonlijk houd ik erg van vakantie op één van de Griekse eilanden. Elke zomer probeer ik een nieuw eiland te ontdekken. Recent mocht ik ook weer heerlijk een week vertoeven op Samos. Ik ben nieuwsgierig naar steeds weer een nieuw eiland. Wellicht lijken ze uiterlijk op elkaar, maar toch is ieder eiland weer net even anders.
Als wij op reis gaan, zijn we vaak nieuwsgierig naar hoe het is op onze bestemming. Naar de taal, het eten, de manier van leven, naar hoe we om moeten gaan met de eilandcultuur op onze bestemming.
Zo’n onderzoekende reis helpt ook om de verschillen tussen de eilanden in jouw organisatie te onderzoeken en verschillen te overbruggen. De reis kun je gebruiken in verschillende situaties. Bijvoorbeeld in jouw MT of team waarin veel verschillende meningen of visies zijn. Of wanneer er door reorganisatie of natuurlijk verloop een groep nieuwe managers en wat meer “oudgedienden” zijn. Of bij een afdeling die weer bestaat uit verschillende teams die ook van elkaar afhankelijk zijn of een klus te klaren hebben. De groepssamenstelling voor deze reis kan dus heel divers zijn.
Welke samenstelling ook: voor de reis kun je in ieder geval gewoon thuisblijven – op kantoor of op een externe inspirerende werkplek. Het is een onderzoekende reis die een aantal fasen kent. Ga je mee op reis?
Met de nieuwsgierige houding van een reiziger kun je de verschillende eilanden in jouw organisatie beter leren kennen en onderzoeken hoe je de eilanden met elkaar kunt verbinden
Fase één: de voorbereiding van de reis
De voorbereidingen van de reis gaan over de introductie van het reisdoel en het maken van afspraken over de wijze van reizen.
Het reisdoel en de ruimte
Voorafgaand aan de ontdekkingsreis is het belangrijk dat iedereen weet waarom jullie dit gaan doen. Dat het belangrijk is dat jullie een gedeeld beeld krijgen van jullie eilandcultuur. Doel van de reis wordt dan het overbruggen van de verschillen, zodat jullie elkaar beter kunnen vinden in het werk. Het is belangrijk dat iedereen dat doel voor ogen houdt.
De reis kan het best plaatsvinden tijdens een bijeenkomst die gericht is op het overbruggen van de verschillen. Daarvan uitgaande heb je een grote ruimte nodig, waarin elk deel van het team of, bij meerdere teams, elk team in eerste instantie zijn eigen plek heeft. Op die plek wordt het eigen eiland ingekleurd. In het midden van de ruimte is dan het neutrale land.
De reisafspraken
Het is belangrijk om met elkaar af te spreken dat jullie tijdens de hele reis nieuwsgierig en open blijven. Je neemt een neutrale houding aan ten aanzien van elk eiland en wilt graag leren hoe het op dat eiland te werk gaat.
Als je de voorbereidingen gedaan hebt, kan de ontdekkingsreis beginnen.
Fase twee: de kenmerken van elk eiland
Als de voorbereidingen gedaan zijn en iedereen een helder doel heeft van de reis, kan elk team zijn eigen eiland gaan inkleuren.
Dat doet elk team aan de hand van een aantal vragen:
- Wat voor soort land is dit: democratie, koninkrijk, republiek, dictatuur of…..
- Hoe zien de grenzen van dit land eruit? Mag iedereen zo maar binnen of is er een visum vereist? Is de grens bewaakt of open?
- Is er een leider en wat is de rol van deze leider?
- Waar houden de mensen in dit land zich mee bezig?
- Welke waarden en normen gelden er in dit land?
- Hoe gaan ze om met besluitvorming?
- Waar hebben de inwoners nog behoefte aan?
- Hoe denken ze over een specifiek voor jullie organisatie relevant onderwerp?
- Is er nog onontgonnen terrein?
- Hoe heet dit land?
- En hoe ziet de vlag van dit land eruit?
Binnen het eigen team brengt dit vaak mooie gesprekken en verbinding tot stand. Het helpt te bouwen aan een groepsidentiteit en het vergroot het bewustzijn van teamleden op eigen manier van kijken en doen.
Uit de praktijk: dit team wilde vanuit waarde werken en vond het belangrijk om een zinvolle bijdrage te leveren aan de organisatie. Waarden als uitgangspunt voor het werk en de samenwerking werden bepaald en men dacht onder andere na over wijze van besluitvorming.
Fase drie: op reis naar de andere eilanden
In deze fase gaan alle teamleden daadwerkelijk op reis. Het is belangrijk om op dit moment de afspraken over de houding van de reiziger te herhalen.
Als bepaald is naar welk land jullie gaan, dan vertellen de bewoners van dit land eerst hoe je de grens over mag gaan. Daarna gaan jullie fysiek met zijn allen in de ruimte van dit land staan. De bewoners vertellen over hun land, ze tonen de vlag en delen de naam. De bezoekers mogen vragen stellen vanuit een open en nieuwsgierige houding. Doel is het land goed te leren kennen. Discussies over het land of oordelen op het land zijn niet aan de orde.
Zo bezoeken jullie elk eiland en krijgen een goed beeld van het reilen en zeilen, van de overeenkomsten en van de verschillen tussen de eilanden.
Na deze reis is het belangrijk dat iedereen even de ruimte neemt voor reflectie. Dit kan het best door op te schrijven wat de indrukken zijn van de verschillende eilanden. Wat aanspreekt en wat absoluut niet aanspreekt.
Dan is het tijd voor de laatste bestemming.
Fase vier: bruggen slaan naar één cultuur
Nu jullie alle eilanden hebben leren kennen, is het tijd om bruggen te slaan. Voor je daarmee aan de slag gaat, is het een goed idee om te horen hoe mensen het vonden om zo de verschillende eilanden, afdelingen of teams, op een andere manier te leren kennen.
Dan gaan jullie samen een nieuw land creëren. Een land waar het niet gaat over jullie en wij of wij en zij, maar over ons. Dit land gaat over de wijze waarop jullie met elkaar kunnen samenwerken.
Het opbouwen van dit land doe je op een neutrale plek. Samen gaan jullie in een cirkel op die plek staan of zitten. Jullie kijken nog eenmaal terug naar alle eilanden en neemt de couleur locale ervan in je op.
Dan vertel je dat het nu zaak is om een nieuw neutraal land te definiëren. Een land waarin jullie samenwerken aan bepaalde onderwerpen of waar jullie elkaar werkzaamheden elkaar raken of overlappen.
Hoe zou je willen dat het gezamenlijke land eruit ziet? Wat wil je importeren van elk van de eilanden? Wat wil je absoluut niet in dit land? Je kunt hiervoor dezelfde vragen weer gebruiken over besluitvorming, wijze van werken, waarden en normen, rol van de leider, enzovoorts. En het is een goed idee om ook voor dit land een naam te bedenken en een vlag te tekenen.
De ervaring leert dat er nu veel openheid en bereidheid is om dingen van elkaar over te nemen en eigen manieren los te laten omdat er iets anders is wat beter past. Zo ontstaat er snel overeenstemming, een gezamenlijk beeld over de gewenste gezamenlijke cultuur en manier van werken.
Ik wens jullie een prachtige reis toe!
Is het tijd om jullie eilandcultuur te doorbreken?
Als je het fijn vindt om begeleiding te krijgen bij jullie reis en bij het overbruggen van de verschillen, dan ben je van harte welkom. Deze reis kan plaatsvinden tijdens een teamdag of onderdeel zijn van een uitgebreider traject van teamontwikkeling.
Spreekt deze interventie je aan, en zou je graag meer concrete handvatten willen om een sterk team te bouwen? Dan kun je ook de masterclass op vrijdag 30 juni bezoeken.
Welke reis jullie ook gaan maken, ik reis graag een stukje met jullie mee. Als veilige reisgids die naast jullie blijft staan en helpt om ook de ongemakkelijke gebieden of lastige verschillen in de ogen te kijken. Daar ben ik expert in. En natuurlijk zal ik jullie ook uitdagen om net even verder te kijken, over je eigen grenzen heen nieuwe paden te bewandelen en datgene wat wellicht spannend is, toch te doen. Als een secure base, caring en daring.
Hoe dan ook: ik wens jullie een prachtige reis toe met als resultaat dat jullie verschillen overbruggen en diversiteit in jullie organisatie omarmen.
Regelmatig schrijf ik over authentiek leiderschap en het bouwen van sterke teams vanuit de menselijke maat. Thema’s als persoonlijk leiderschap, inclusie, systemisch leiderschap, mensgericht leiden en het omgaan met conflicten, je uitspreken en elkaar aanspreken komen aan de orde. Vind je het fijn om ze in de toekomst direct te lezen? Schrijf je hier in voor mijn maandelijkse inspiratiemailing.
